معرفی بازی رومیزی استوژیت (Stogite)

قبل از اینکه برسیم به استوژیت، باید با پدرخوانده‌ی این سبک آشنا شویم.
بازی‌ای که باعث شد «حدس زدن ذهن بقیه» تبدیل به یک ژانر شود: بازی دیکسیت (Dixit)

دیکسیت (Dixit) چیست؟

دیکسیت یک بردگیم خلاقانه، تصویرمحور و داستان‌ساز است که اولین بار در سال ۲۰۰۸ منتشر شد و خیلی زود تبدیل شد به یکی از محبوب‌ترین بازی‌های دورهمی دنیا.
در دیکسیت بازیکن‌ها با استفاده از کارت‌هایی با تصاویر شاعرانه، سورئال و چندمعنایی، سعی می‌کنند با یک جمله‌ کوتاه دیگران را راهنمایی یا گمراه کنند.

نه سرعت مهم است، نه شانس، نه حافظه. فقط تخیل و شناخت ذهن آدم‌هایی که کنارت نشسته‌اند.

تم و فضای دیکسیت

تصاویر کارت‌های دیکسیت نقطه‌ی مرکزی بازی هستند. نه فانتزی محض‌اند، نه واقعی، نه منطقی، نه بی‌منطق. چیزی بین خواب، خیال و استعاره. هر کارت می‌تواند:

  • یک خاطره باشد

  • یک احساس

  • یک جمله ناتمام

  • یا حتی یک دروغ خیلی قشنگ

و اینجاست که بازی شروع می‌شود.

مکانیک اصلی دیکسیت (خیلی خلاصه و دقیق)

  1. یک نفر راوی می‌شود

  2. یکی از کارت‌های دستش را انتخاب می‌کند

  3. یک جمله، کلمه، صدا یا مفهوم می‌گوید

  4. بقیه بازیکن‌ها از کارت‌هایشان چیزی شبیه به آن مفهوم انتخاب می‌کنند

  5. کارت‌ها با هم مخلوط می‌شوند

  6. همه رأی می‌دهند کدام کارت مال راوی بوده

قانون طلایی:

  • اگر همه درست بگویند یا همه اشتباه بگویند، راوی امتیاز نمی‌گیرد

  • فقط باید نه خیلی واضح و نه خیلی مبهم باشد

نکات جالب درباره این بازی

  • دیکسیت برنده جایزه Spiel des Jahres 2010 شده، این جایزه معتبرترین جایزه بردگیم در دنیاست

  • بیش از ۱۰ اکسپنشن رسمی دارد، هر کدام با تصویرگر متفاوت

  • تصویرسازی کارت‌ها توسط هنرمندان مختلف انجام شده، اما همگی سبک شاعرانه دارند

  • دیکسیت جزو بازی‌هایی است که در مدارس، جلسات روانشناسی و حتی کارگاه‌های خلاقیت استفاده می‌شود

  • در خیلی از جمع‌ها، بیشتر حرف زدن آدم‌ها از خودِ بازی مهم‌تر می‌شود

طراح دیکسیت چه بازی‌های معروف دیگری دارد؟

ژان لوئی روبیرا نابغه‌ی تولید بازی‌های ساده و انسانی است. از معروف‌ترین بازی‌های دیگر او:

  • مستروپولیس (Mysterium)

  • دریمز (Dreams)
    هر دوی این‌ها هم حول محور تخیل، تصویر و ارتباط غیرکلامی می‌چرخند.

حالا برسیم به استوژیت (Stogite)

استوژیت چیست؟

استوژیت یک بازی ایرانی است که مستقیما الهام گرفته‌شده از دیکسیت طراحی شده. یک نسخه بومی‌سازی‌شده برای دورهمی‌های فارسی‌زبان.

هسته بازی همان است:

  • تصویر

  • داستان

  • برداشت شخصی

  • رأی‌گیری

اما فضا، زبان و حس‌وحال برای مخاطب ایرانی قابل لمس‌تر شده.

شباهت‌های استوژیت و دیکسیت

  • هر دو تصویرمحور هستند

  • مکانیک داستان‌سازی یکسان است

  • نیاز به مهارت خاص یا تجربه قبلی ندارند

  • مناسب جمع‌های خانوادگی و دوستانه هستند

  • خلاقیت و تعامل مهم‌تر از امتیاز است

تفاوت‌های استوژیت با دیکسیت

  • استوژیت معمولا دسترسی آسان‌تر و قیمت پایین‌تری دارد

  • تصاویر آن بیشتر با ذهنیت و فرهنگ مخاطب ایرانی هماهنگ است

  • زبان بازی کاملا فارسی است و برای جمع‌هایی که با واژه‌های انگلیسی راحت نیستند مناسب‌تر است

  • در برخی نسخه‌ها قوانین کمی ساده‌تر شده تا بازی سریع‌تر شکل بگیرد

تجربه و حس بازی استوژیت

اگر دیکسیت مثل یک شعر فرانسوی با ترجمه‌ی آزاد است، استوژیت شبیه قصه‌ای است که سر میز شام به فارسی تعریف می‌شود.

کم‌تنش، اجتماعی، گفتگو‌محور و امن برای همه‌ی سنین. بازی‌ای که هیچ‌کس بعدش قهر نمی‌کند، ولی خیلی‌ها درباره‌ی ذهن همدیگر کنجکاوتر می‌شوند.

سخن پایانی

اگر دیکسیت را بازی نکرده‌اید، استوژیت می‌تواند شروع بسیار خوبی باشد. اگر دیکسیت را دوست داشته‌اید، استوژیت نسخه‌ای آشنا و خودمانی از همان حس است.

این‌ها بازی‌هایی هستند که مخ را خسته نمی‌کنند، آدم‌ها را نزدیک‌تر می‌کنند. و در دنیایی که همه دنبال بردن‌اند، بعضی وقت‌ها همین کافی است.

چیدمان و نحوه بازی رومیزی استوژیت

محتویات جعبه بازی:

داخل جعبه‌ی استوژیت معمولا با اقلام زیر روبه‌رو می‌شوید:

  • کارت‌های تصویری بزرگ با تصاویر مفهومی و چندلایه

  • کارت‌های رأی‌گیری یا نشانه‌های انتخاب

  • توکن یا نشان امتیاز برای هر بازیکن

  • صفحه یا مسیر امتیازدهی

  • دفترچه راهنمای بازی به زبان فارسی

تمرکز اصلی جعبه روی کارت‌های تصویری است و سایر اجزا نقش پشتیبان دارند. کیفیت تصاویر در تجربه‌ی بازی نقش بسیار مهمی دارد، چون تمام داستان‌سازی‌ها از همین کارت‌ها شروع می‌شود.

آماده‌سازی بازی (Setup)

برای شروع بازی استوژیت مراحل زیر را انجام دهید:

  1. کارت‌های تصویری را به‌خوبی بُر بزنید

  2. به هر بازیکن تعداد مشخصی کارت تصویری بدهید (معمولا ۵ یا ۶ کارت)

  3. توکن یا نشان امتیاز هر بازیکن را روی نقطه شروع مسیر امتیازدهی قرار دهید

  4. کارت‌ها یا نشانه‌های رأی‌گیری را در دسترس همه بازیکنان بگذارید

  5. یکی از بازیکنان به‌صورت تصادفی به‌عنوان راوی دور اول انتخاب می‌شود

حالا بازی آماده شروع است، بدون نیاز به توضیح طولانی یا حفظ کردن قانون عجیب‌وغریب.

قوانین و نحوه انجام بازی استوژیت

مرحله ۱: انتخاب راوی و کارت

در هر دور، یک بازیکن نقش راوی را دارد. راوی یکی از کارت‌های تصویری دستش را انتخاب می‌کند، بدون اینکه آن را به دیگران نشان دهد.

مرحله ۲: ساخت داستان یا مفهوم

راوی با الهام از تصویر کارت، یک جمله کوتاه، کلمه، صدا، احساس یا مفهوم بیان می‌کند. این توضیح می‌تواند شاعرانه، ساده، خلاقانه یا حتی کمی گمراه‌کننده باشد.

نکته مهم این است که:

  • اگر توضیح خیلی واضح باشد، همه درست حدس می‌زنند

  • اگر خیلی مبهم باشد، هیچ‌کس نمی‌فهمد
    و هر دو حالت به ضرر راوی تمام می‌شود

مرحله ۳: انتخاب کارت توسط سایر بازیکنان

بقیه بازیکنان از بین کارت‌های دست خود، کارتی را انتخاب می‌کنند که بیشترین شباهت را به توضیح راوی دارد و آن را به‌صورت مخفی تحویل می‌دهند.

مرحله ۴: نمایش و رأی‌گیری

تمام کارت‌های انتخاب‌شده با هم مخلوط می‌شوند و رو به بالا روی میز قرار می‌گیرند. حالا هر بازیکن (به جز راوی) باید رأی بدهد که کدام کارت فکر می‌کند متعلق به راوی است.

مرحله ۵: امتیازدهی

امتیازدهی در استوژیت بخش حساس بازی است:

  • اگر همه یا هیچ‌کس کارت راوی را درست حدس نزند

    • راوی امتیاز نمی‌گیرد

    • سایر بازیکنان امتیاز دریافت می‌کنند

  • اگر برخی بازیکنان کارت راوی را درست حدس بزنند

    • راوی امتیاز می‌گیرد

    • بازیکن‌هایی که درست حدس زده‌اند هم امتیاز می‌گیرند

  • هر بازیکنی که رأی دیگران را به کارت خودش جلب کند، امتیاز اضافه دریافت می‌کند

این سیستم باعث می‌شود بازیکنان مدام بین شفاف‌بودن و مبهم‌بودن تعادل برقرار کنند.

پایان بازی و تعیین برنده

بازی بعد از تعداد مشخصی دور یا زمانی که کارت‌های تصویری تمام شود به پایان می‌رسد. بازیکنی که بیشترین امتیاز را داشته باشد برنده بازی است،
البته در عمل، بیشتر جمع‌ها بعدش درباره کارت‌ها و داستان‌ها حرف می‌زنند تا امتیازها.